Wat weet jij van schimmels? Kun jij je voorstellen wat een schimmel bezield om zo te zijn als die is. ‘Voorstellen’ natuurlijk, want ‘weten’ doen wij dat niet? Weet jij dat schimmels een onuitwisbare rol spelen in het leven op aarde? Zo zou ik nog wel wat vragen kunnen stellen om jullie op het spoor van een andere wereld te zetten. Beter is om gewoon het boek: ‘Verweven Leven’ te gaan lezen van Merlin Sheldrake.
Merlin Sheldrake is een Britse schrijver en bioloog, gespecialiseerd in plantkunde, microbiologie en wetenschapsfilosofie. Hij is gepromoveerd op het thema ondergrondse schimmelnetwerken in het regenwoud van Panama. Hij is de zoon van de bekende schrijver en wetenschapper Rupert Sheldrake die in de wereld bekend is geworden met zijn gedachtegoed over de morfische velden. (De natuur als een vormend principe werkzaam en dat dit vormende proces levensprocessen aanstuurt. Het geheugen van de vorm zit volgens hem in – wat hij noemt – het morfogenetisch veld. Om het plastischer uit te drukken: een morfogenetische veld is een tv-zender, het brein is het tv-toestel, het is morfische resonantie. Dit begrip heeft veel commotie veroorzaakt.)
De zoon zijn van en dan geheel je eigen wetenschappelijke weg opzoeken is al een bijzonderheid. De wijze hoe Merlin dit doet, maakt het nog bijzonderder. In zijn boek probeert hij zich in te leven in schimmels. Zelf schimmel te zijn.
Hoe zou het zijn om een schimmel te zijn? Hebben ze een vorm van intelligentie? Ze reageren op hun omgeving, maken keuzes hoe te handelen en lossen problemen op, zoals de snelste route naar voedsel vinden. Je moet jezelf vrijmaken van het strikt menselijke uitgangspunt, om te erkennen dat sommige organismen communiceren zonder mond en informatie verwerken zonder brein.
Het is een goed leesbaar wetenschappelijk boek wat je nieuwsgierig maakt naar andere werelden die ook gewoon op onze aarde aanwezig zijn. De term wood wide web verraadt ons plant-centrische perspectief, want de schimmels spelen net zo’n belangrijke rol als het wood. Planten en schimmels leven in zo’n innige symbiose dat het netwerk plant en schimmel tegelijk is. Zo maken schimmels overal een rommeltje van onze categorieën en hokjes. En juist dat zijn essentiële onderdelen voor groei en ontwikkeling.
Eigenlijk is de titel van het vorige boek over gentrificatie, waar ik in deze rubriek over geschreven heb, volledig van toepassing op de wereld van de schimmels.
‘JIJ HEBT ONS NIET ONTDEKT, WIJ WAREN HIER ALTIJD AL’ van Massih Hutak.
Ik hoop dat ik jullie nieuwsgierig heb gemaakt naar het lezen over de verborgen werelden van de schimmels.
De boekbewaarder van dat ene boek