Het archetype als functie; ditmaal de Baanbreker

De roep dat het anders moet is wellicht nog nooit zo groot geweest. Hoewel ik mijn vader – student in ‘the sixties’ – het in zijn herinneringen ook hoor zeggen. Het anders willen doen, de drang om te vernieuwen, twijfel over het bestaande, de hunkering naar verbetering is volgens mij iets van alle tijden en zijn kenmerken van het leven.

 Toch heb ik het gevoel dat er vandaag een verschil is met de jaren ’60. Toen werd er naar mijn idee meer gehandeld, burgerlijke ongehoorzaamheid getoond, rebellie en was er – in de ogen van de oudere generaties – wellicht zelfs sprake van anarchie, voordat het gesprek werd gevoerd. Vandaag praten we wat af met elkaar, in talkshows, via (social) media, etc. Ik vraag me af: hebben we nog dezelfde dadendrang? En dan bedoel ik dus vernieuwen, verbeteren en niet (alleen) demonstreren tegen het huidige systeem.

 Het gesprek voeren met elkaar en de dialoog aangaan is belangrijk, maar is niet voldoende. Verandering, vernieuwing en verbetering vraagt om handelen, om daden, om doorbreken van hoe we het nu doen. Idealiter geleidelijk als in evolutie, maar soms is een schok onvermijdelijk en is het tijd voor revolutie.

 Hier is het waar ik als baanbreker iets kan toevoegen aan het ensemble van desamentafel. Vanuit visie, in verbinding met elkaar en met een dosis stoutmoedigheid, daar waar nodig een stapje verder gaan om nieuwe wegen in te slaan. Doorbraken te realiseren met respect voor het verleden en heden. De baanbreker is van alle tijden en een waardevolle, zo niet noodzakelijke rol bij verandering en vernieuwing, ook “van zorg naar leven”!

 Het archetype van baanbreker uit zich in mijn professionele invloedsfeer als ik in organisaties invulling geef aan transformaties, die nodig zijn door crisis of behoefte aan meer duurzame werkvormen. Het is dan nodig om een andere richting te kiezen (dan gebruikelijk is), interventies te doen en standvastig te zijn zonder de verbinding met anderen te verliezen. Anderen betrekken, deelgenoot en medeverantwoordelijk maken, enthousiasmeren voor vernieuwing, zowel in gesprek als in gedrag. De baanbreker functioneert niet alleen en heeft dan ook een samentafel nodig, zoals desamentafel een baanbreker nodig heeft.

Wouter Groot, baanbreker