De leefprofessional
Van zorg naar leven, dat is ons motto, onze visie en het uitgangspunt. Hoe creëren we dit? Waar begin je? In dit proces helpt het soms om tegenover iets bestaands iets nieuws te zetten zodat er vanuit een nieuw perspectief naar iets bestaand gekeken worden. Zo ontstaat er een discussie over of het bestaande nog wel aansluit bij de wenselijke situatie.
In ons zorglandschap wordt het handhaven van het huidige zorgstelsel onmogelijk. De toenemende vergrijzing maakt dat de kosten van zorg alleen maar toenemen, en de hoeveelheid arbeid die gewenst is maakt dat er een groot tekort op de arbeidsmarkt ontstaat/is.
Al enige jaren pleiten we voor het voeren van een discussie over wat nu eigenlijk zorg is. Tijdens enkele samentafels hebben we kunnen constateren dat veel werkzaamheden de afgelopen jaren verworden zijn tot zorgwerkzaamheden. Het wordt tijd om opnieuw te bepalen wat nu eigenlijk zorgwerkzaamheden zijn die door professionals worden uitgevoerd en wat nu eigenlijk werkzaamheden zijn die vallen onder het gewone leven en waar dus geen professional voor nodig is.
Wat ons betreft is het tijd voor het introduceren van de leefprofessional.
Dit is geen nieuwe functie voor in ons stelsel (we horen de schaal-discussie al aankomen), maar we zien dit als de theoretische tegenhanger van de zorgprofessional.
De leefprofessional helpt ons om onderscheid te maken tussen de zorgwerkzaamheden en de ‘leef-werkzaamheden’, zodat zorg weer zorg wordt.
Enkele voorbeelden:
– Koken in kleinschalige instellingen is geen zorg. Zijn dit dan werkzaamheden voor een vig-er of voor een leefprofessional?
– Bij het verstrekken van medicatie kan je je afvragen of dit altijd werk is voor een zorgprofessional. Verwanten hebben soms jarenlang thuis de medicatie gegeven. Is dat na het komen wonen in een zorginstelling dan direct een zorgtaak? Wellicht bij complexe medicatie wel, maar lang niet bij alle medicatie.
– Bij zorg voor mensen met dementie bestaat het merendeel van de werkzaamheden uit ‘leef-werkzaamheden’. Toch zijn er vaak meer zorgprofessionals dan ‘leefprofessionals’ binnen teams aanwezig. Een enkele organisatie heeft een gastvader of -moeder aangesteld als eerste contactpersoon. Om kunnen gaan met onbegrepen gedrag is immers niet perse een zorgdeskundigheid. Een mooi voorbeeld van de leefprofessional!
– En ADL zorg? Is dat ten allen tijde zorg? Of het schoonmaken van een kamer of woning?
Er zijn tal van voorbeelden te bedenken die verworden zijn tot zorg en dus uitgevoerd worden door opgeleide zorgmedewerkers.Begrijpelijk dat er dan een tekort ontstaat.
Gelukkig zijn er al meerdere organisaties begonnen met het vinden van een nieuwe balans tussen de zorgwerkzaamheden en ‘leef-werkzaamheden’. Zorgprofessionals krijgen hierdoor meer tijd voor de zorgwerkzaamheden en dus voor het vak dat ze hebben geleerd. Dit kan het werkplezier verhogen.
In het proces van zorg naar leven is het goed stil te staan bij wat nu eigenlijk zorg is en dus door zorgprofessionals uitgevoerd dient te worden en wat onder het ‘leven’ valt en dus niet door zorgprofessionals uitgevoerd hoeft te worden. Dit proces creëert denkruimte over wie dan nodig zijn binnen teams en welke werkzaamheden zij verrichten. Zoek hier vooral de grenzen op door te beginnen met het uitgangspunt dat slechts vakkundige handelingen onder zorg vallen.
Want zou Comfort niet het uitgangspunt kunnen zijn na het komen wonen in een zorginstelling? Zorg is onderdeel van het comfort en daarmee onderdeel van het leven. Nu wordt leven en comfort vaak gezien als onderdeel van de zorg.
De uitdaging is dus wat ons betreft; draai het om door het inzetten van de leefprofessional!
Lúthien Gispen, spiegelaar &
Peter Hoekstra, veroorzaker